Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề

Ở bài viết này, tailuanvan.com xin chia sẻ đến bạn nội dung cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề. Bao gồm: Các khái niệm cơ bản, vai trò và các nhân tố ảnh hưởng.

1. Các khái niệm cơ bản

1.1. Nghề

Nghề là một dạng cụ thể hoàn chỉnh các hoạt động lao động trong hệ thống phân công lao động xã hội đòi hỏi phải được tiến hành theo một nguyên tắc được thực hiện riêng, với công nghệ và loại công cụ riêng, là tổng hợp trình độ hiểu biết, kỹ năng trong lao động mà người lao động cần phải tiếp thu được trong quá trình đào tạo chuyên môn và tích lũy kinh nghiệm thực tiễn để đáp ứng các yêu cầu của một dạng cụ thể hoàn chỉnh của hoạt động lao động.

1.2. Dạy nghề

Dạy nghề là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học nghề để có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khoá học [1]

Theo Cac – Mac công tác dạy nghề phải bao gồm các thành phần sau: Một là: Giáo dục trí tuệ.

Hai là: Giáo dục thể lực như trong các trường Thể dục Thể thao hoặc bằng cách huấn luyện quân sự.

Ba là: Dạy kĩ thuật nhằm giúp học sinh nắm vững những nguyên lí cơ bản của tất cả các quá trình sản xuất, đồng thời biết sử dụng các công cụ sản xuất đơn giản nhất.

– Ở Việt Nam có tồn tại các khái niệm sau:

Theo giáo trình Kinh tế lao động của trường đại học kinh tế quốc dân thì khái niệm đào tạo nghề được tác giả trình bày là: “Đào tạo nguồn nhân lực là quá trình trang bị kiến thực nhất định về chuyên môn nghiệp vụ cho người Lao động, để họ có thể đảm nhận được một số công việc nhất định”.

Theo tài liệu của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội xuất bản năm 2002 thì khái niệm dạy nghề được hiểu: “Đào tạo nghề là hoạt động nhằm trang bị cho người lao động những kiến thức, kĩ năng và thái độ lao động cần thiết để người Lao động sau khi hoàn thành khoá học có được một nghề trong xã hội”

Như vậy, khái niệm này đã không chỉ dừng lại ở trang bị những kiến thức kĩ năng cơ bản mà còn đề cập đến thái độ lao động cơ bản. Điều này thể hiện tính nhân văn, tinh thần xã hội chủ nghĩa, đề cao người Lao động ngay trong quan niệm về lao động chứ không chỉ coi lao động là một nguồn “Vốn nhân lực “, coi công nhân như cái máy sản xuất, nó cũng thể hiện sự đầy đủ hơn về vấn đề tinh thần và kỉ luật Lao động – một yêu cầu vô cùng quan trọng trong hoạt động sản xuất với công nghệ và kĩ thuật tiên tiến hiện nay.

1.3. Đội ngũ

Đội ngũ là tập hợp một số người hợp thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề nghiệp hoặc khác nghề, nhưng có chung mục đích xác định, họ làm việc theo kế hoạch và gắn bó với nhau về lợi ích vật chất và tinh thần cụ thể.

Như vậy, khái niệm về đội ngũ có thể diễn đạt theo nhiều cách khác nhau, nhưng đều thống nhất, đó là: một nhóm người, một tổ chức, tập hợp thành một lực lượng để thực hiện mục đích nhất định. Do đó, nhà trường phải xây dựng, gắn kết các thành viên tạo ra đội ngũ, trong đó, mỗi người có thể có phong cách riêng, nhưng phải có sự thống nhất cao về mục tiêu cần đạt được.

1.4. Giáo viên dạy nghề

Là bộ phận cấu thành hữu cơ trong đội ngũ nhà giáo được quy định trong luật giáo dục 2005, công tác giáo dục nghề nghiệp có những tính chất đặc thù riêng do đó đội ngũ giáo viên dạy nghề khác với giáo viên khác ở các loại hình đào tạo khác như trung học phổ thông, cao đẳng hay đại học [9]

Giáo viên dạy nghề là người dạy lý thuyết, dạy thực hành hoặc vừa dạy lý thuyết vừa dạy thực hành trong các cơ sở dạy nghề.

Điều 58 luật dạy nghề quy định [1]

Giáo viên dạy nghề là người dạy lý thuyết, dạy thực hành hoặc vừa dạy lý thuyết vừa dạy thực hành trong các cơ sở dạy nghề.

Giáo viên dạy nghề phải có những tiêu chuẩn quy định tại khoản 2 Điều 70 của Luật giáo dục.

Trình độ chuẩn của giáo viên dạy nghề được quy định như sau:

Giáo viên dạy lý thuyết trình độ sơ cấp nghề phải có bằng tốt nghiệp trung cấp nghề trở lên; giáo viên dạy thực hành phải là người có bằng tốt nghiệp trung cấp nghề trở lên hoặc là nghệ nhân, người có tay nghề cao;

Giáo viên dạy lý thuyết trình độ trung cấp nghề phải có bằng tốt nghiệp đại học sư phạm kỹ thuật hoặc đại học chuyên ngành; giáo viên dạy thực hành phải là người có bằng tốt nghiệp cao đẳng nghề hoặc là nghệ nhân, người có tay nghề cao;

Giáo viên dạy lý thuyết trình độ cao đẳng nghề phải có bằng tốt nghiệp đại học sư phạm kỹ thuật hoặc đại học chuyên ngành trở lên; giáo viên dạy thực hành phải là người có bằng tốt nghiệp cao đẳng nghề hoặc là nghệ nhân, người có tay nghề cao;

Trường hợp giáo viên dạy nghề quy định tại các điểm a, b và c của khoản này không có bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm kỹ thuật hoặc đại học sư phạm kỹ thuật thì phải có chứng chỉ đào tạo sư phạm.

Điều 59. Nhiệm vụ và quyền của giáo viên dạy nghề [1]

Giáo viên dạy nghề có các nhiệm vụ quy định tại Điều 72 của Luật giáo dục [9].

Giáo viên dạy nghề có các quyền quy định tại Điều 73 của Luật giáo dục và các quyền sau đây: [9]

– Được đi thực tế sản xuất, tiếp cận với công nghệ mới;

– Được sử dụng các tài liệu, phương tiện, đồ dùng dạy học, thiết bị và cơ sở vật chất của cơ sở dạy nghề để thực hiện nhiệm vụ được giao;

– Được tham gia đóng góp ý kiến về chủ trương, kế hoạch của cơ sở dạy nghề, xây dựng chương trình, giáo trình, phương pháp giảng dạy và các vấn đề có liên quan đến quyền lợi của giáo viên.

Điều 60. Tuyển dụng, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ đối với giáo viên dạy nghề [1]

Tuyển dụng giáo viên dạy nghề ở cơ sở dạy nghề công lập phải bảo đảm các tiêu chuẩn quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 58 của Luật này và được thực hiện theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức và pháp luật về lao động.

Tuyển dụng giáo viên dạy nghề ở các cơ sở dạy nghề tư thục phải bảo đảm các tiêu chuẩn quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 58 của Luật này và được thực hiện theo quy định của pháp luật về lao động.

Việc bồi dưỡng chuẩn hóa, bồi dưỡng nâng cao về chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, kỹ năng nghề, tin học, ngoại ngữ đối với giáo viên dạy nghề thực hiện theo quy định của Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước về dạy nghề ở trung ương.

Điều 62. Chính sách đối với giáo viên dạy nghề [1]

Được hưởng chính sách bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, chính sách tiền lương, chính sách đối với nhà giáo công tác ở trường chuyên biệt, ở vùng có điều kiện Kinh tế – Xã hội đặc biệt khó khăn quy định tại các điều 80, 81 và 82 của Luật giáo dục.

Được hưởng phụ cấp khi dạy thực hành các nghề nặng nhọc, độc hại,  nguy hiểm theo quy định của Chính phủ và được hưởng các chính sách khác đối với nhà giáo.

1.5. Đội ngũ giáo viên dạy nghề

Đội ngũ giáo viên dạy nghề: Bao gồm các nhà giáo hoạt động và giảng dạy trong các trường, các cơ sở dạy nghề.

2. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề

2.1. Phát triển nhân lực

Cho đến nay, do xuất phát từ các cách tiếp cận khác nhau, nên vẫn có nhiều cách hiểu khác nhau khi bàn về phát triển nguồn nhân lực. Theo quan niệm của Liên Hợp quốc, phát triển nguồn nhân lực bao gồm giáo dục, đào tạo và sử dụng tiềm năng con người nhằm thúc đẩy phát triển Kinh tế – Xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống. Có quan điểm cho rằng: phát triển nguồn nhân lực là gia tăng giá trị cho con người, cả giá trị vật chất và tinh thần, cả trí tuệ lẫn tâm hồn cũng như kỹ năng nghề nghiệp, làm cho con người trở thành người Lao động có những năng lực và phẩm chất mới, cao hơn, đáp ứng được những yêu cầu to lớn và ngày càng tăng của sự phát triển Kinh tế – Xã hội. Một số tác giả khác lại quan niệm: phát triển là quá trình nâng cao năng lực của con người về mọi mặt: thể lực, trí lực, tâm lực, đồng thời phân bổ, sử dụng, khai thác và phát huy hiệu quả nhất nguồn nhân lực thông qua hệ thống phân công lao động và giải quyết việc làm để phát triển Kinh tế – Xã hội.

Từ những luận điểm trình bày trên, có thể hiểu: Phát triển nguồn nhân lực của một quốc gia chính là sự biến đổi về số lượng và chất lượng nguồn nhân lực trên các mặt thể lực, trí lực, kỹ năng, kiến thức và tinh thần cùng với quá trình tạo ra những biến đổi tiến bộ về cơ cấu nguồn nhân lực.

Trên giác độ vi mô (một doanh nghiệp, một trường học, …), có quan điểm cho rằng: “Phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp là quá trình thực hiện tổng thể các chính sách và biện pháp thu hút, duy trì và đào tạo nguồn nhân lực nhằm hoàn thiện, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trên cả ba phương diện thể lực, trí lực, tâm lực; điều chỉnh hợp lý quy mô, cơ cấu nguồn nhân lực một cách bền vững và hiệu quả”, hoặc “Phát triển nguồn nhân lực là các hoạt động đầu tư nhằm tạo ra nguồn nhân lực với số lượng và chất lượng đáp ứng nhu cầu phát triển của tổ chức, đồng thời đảm bảo sự phát triển của mỗi cá nhân”, hoặc “Phát triển nguồn nhân lực là tổng thể các hoạt động học tập có tổ chức được tiến hành trong những khoảng thời gian nhất định để nhằm tạo ra sự thay đổi hành vi nghề nghiệp của người lao động”.

Với quan điểm trên, nội hàm khái niệm phát triển nguồn nhân lực bao gồm:

– Về mục tiêu, phát triển nguồn nhân lực là hoàn thiện và nâng cao năng lực lao động và năng lực sáng tạo của nguồn lực con người trong doanh nghiệp cho phù hợp với công việc trong hiện tại và thích ứng với sự đổi mới trong tương lai.

– Về tính chất, phát triển nguồn nhân lực là một quá trình mang tính liên tục và chiến lược nhằm nâng cao năng lực của doanh nghiệp về nguồn lực con người.

– Về nội dung, phát triển nguồn nhân lực bao gồm ba loại hoạt động là: giáo dục, đào tạo và phát triển.

+ Giáo dục: được hiểu là các hoạt động học tập để chuẩn bị cho con người bước vào một nghề nghiệp hoặc chuyển sang một nghề mới, thích hợp hơn trong tương lai.

+ Đào tạo (hay còn gọi là đào tạo kỹ năng): được hiểu là các hoạt động học tập nhằm giúp cho người Lao động có thể thực hiện có hiệu quả hơn chức năng, nhiệm vụ của mình. Đó chính là quá trình học tập để người Lao động nắm vững hơn về công việc của mình, là những hoạt động học tập để nâng cao trình độ, kỹ năng của người Lao động để thực hiện nhiệm vụ lao động có hiệu quả hơn.

+ Phát triển: là các hoạt động học tập vươn ra khỏi phạm vi công việc trước mắt của người Lao động, nhằm mở ra cho họ những công việc mới dựa trên cơ sở những định hướng tương lai của tổ chức.

– Về biện pháp, phát triển nguồn nhân lực được hiểu là quá trình thực hiện tổng thể các chính sách và biện pháp thu hút, duy trì và đào tạo mang tính chất “đầu tư chiến lược” cho nguồn lực con người của doanh nghiệp.

2.2. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề

Từ nội hàm phát triển nguồn nhân lực trong tổ chức nêu trên, ta có thể hiểu phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề trong các cơ sở đào tạo là các hoạt động đầu tư trong lĩnh vực đào tạo nhằm tạo ra sự chuyển biến về số lượng, cơ cấu, chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu phát triển của Nhà trường, đồng thời nâng cao trình độ nghề nghiệp, cải thiện đời sống cho giáo viên và hiệu quả hoạt động của nhà trường. Để thực hiện tốt các hoạt động đầu tư này, các cơ sở đào tạo phải làm tốt công tác hoạch định nhân sự trên cơ sở phân tích công việc; bố trí và sử dụng người Lao động hợp lý; xác định nhu cầu lao động để tiến hành tuyển dụng nhân sự; đào tạo và phát triển nhân sự; đánh giá và đãi ngộ nhân sự thông qua việc thực hiện công việc. Đây cũng là nội dung cơ bản của quản trị nhân sự trong các cơ sở đào tạo. Bởi vì, Quản trị nhân sự là quá trình tổ chức nguồn lao động (trong đó có đội ngũ giáo viên) cho nhà trường, là phân bố sử dụng nguồn lao động một cách khoa học và có hiệu quả trên cơ sở phân tích công việc, bố trí lao động hợp lý, xác định nhu cầu lao động để tiến hành tuyển dụng nhân sự, đào tạo và phát triển nhân sự, đánh giá nhân sự thông qua việc thực hiện. Nội dung chủ yếu của quản trị nhân sự gồm:

Một là: Hoạch định nhân sự; trước hết phải làm tốt việc phân tích công việc, xác định nội dung, đặc điểm của từng công việc, đánh giá tầm quan trọng của nó và đưa ra các yêu cầu cần thiết đối với người thực hiện.

Hai là: Tuyển dụng nhân sự: Chiêu mộ và chọn ra những người có khả năng thực hiện công việc.

Ba là: Đào tạo và phát triển nhân sự: Giúp người Lao động xác định được mục tiêu hướng đi của mình, tạo môi trường thuận lợi để người Lao động làm việc tốt.

Bốn là: Sắp xếp và sử dụng người Lao động: Đảm bảo sự phù hợp, sự tương xứng giữa công việc và người thực hiện công việc; đảm bảo mọi công việc được thực hiện tốt.

Năm là: Đánh giá và đãi ngộ nhân sự: Nhằm kích thích người Lao động nâng cao hiệu quả kinh doanh, thực hiện mục tiêu của doanh nghiệp.

Như vậy, phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề là một quá trình thay đổi căn bản, toàn diện hướng đến hoàn thiện đội ngũ giáo viên đáp ứng những đòi hỏi và thách thức đối với sự phát triển chung của Nhà trường.

3. Vai trò của phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề trong nhà trường

Trong nhà trường, đội ngũ giáo viên nằm trong tập thể sư phạm. Tập thể sư phạm là tổ chức của tập thể lao động sư phạm, đứng đầu là Hiệu Trưởng. Tập thể sư phạm liên kết các giáo viên, cán bộ, nhân viên thành một cộng đồng giáo dục có tổ chức, có mục đích thống nhất, có phương thức hoạt động nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục của nhà trường.

Đội ngũ giáo viên là lực lượng chủ yếu, quan trọng nhất trong tập thể sư phạm nhà trường, làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, là nhân tố quyết định chất lượng đào tạo của nhà trường. Vì vậy, cần phải bồi dưỡng phát triển đội ngũ giáo viên.

Đội ngũ giáo viên dạy nghề trong nhà trường đảm nhận nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục các thế hệ học sinh, sinh viên. Có thể nói đây là đội ngũ then chốt quyết định chất lượng đào tạo của nhà trường, đặc biệt trong môi trường dạy nghề khi người dạy nghề đứng ở vị trí cầm tay chỉ việc. Vì vậy, thực hiện công tác phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề trong trường dạy nghề đóng vai trò rất quan trọng trong chiến lược phát triển của các trường dạy nghề.

Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề là tổng thể các hoạt động học tập có tổ chức được tiến hành trong những khoảng thời gian nhất định nhằm tạo ra sự thay đổi hành vi nghề nghiệp của người lao động. Các hoạt động đó có thể cung cấp trong vài giờ, vài ngày hoặc thậm chí tới vài năm, tuỳ vào mục tiêu học tập; và tạo ra sự thay đổi hành vi nghề nghiệp cho người lao động theo hướng đi lên, tức là nhằm nâng cao khả năng và trình độ nghề nghiệp của họ. Như vậy, xét về mặt nội dung, phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề bao gồm bốn hoạt động: giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng học tập và phát triển.

Việc phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề sẽ xây dựng được đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng và có cơ cấu hợp lý đảm bảo công tác giảng dạy được hoàn thành tốt nhất.

4. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề

4.1. Những yếu tố thuộc về bản thân người giáo viên

Quyết định gắn bó lâu dài với nghề nghiệp của người giáo viên 

Người giáo viên luôn quan tâm đến những cơ hội mới trong nghề nghiệp của họ. Tại một số thời điểm nhất định trong cuộc đời, họ phải có những quyết định thay đổi đối với nghề nghiệp hiện tại của mình. Quyết định lựa chọn và gắn bó lâu dài với nghề nghiệp của người giáo viên có ảnh hưởng lớn đến quá trình đào tạo và phát triển đội ngũ giáo viên của nhà trường.

Kỳ vọng của người giáo viên về chế độ đãi ngộ và lợi ích

Sự kỳ vọng của người giáo viên về chế độ đãi ngộ, môi trường làm việc ổn định và được ưu tiên xem xét khi có một địa vị nào đó cần thay thế sẽ là động cơ thúc đẩy công tác phát triển nguồn đội ngũ giáo viên mang lại hiệu quả cao. Khi tham gia vào công tác phát triển nguồn đội ngũ giáo viên của nhà trường, người giáo viên sẽ có những sự cân nhắc giữa cái được và cái mất. Nếu lợi ích họ nhận được cao như mong đợi, họ sẽ tham gia nhiệt tình và đem lại hiệu quả cao cho công tác phát triển đội ngũ giáo viên của nhà trường.

Nhu cầu tự khẳng định bản thân của người giáo viên

Với người giáo viên nhu cầu tự khẳng định, nhu cầu được mọi người tôn trọng cũng tác động đến việc phát triển đội ngũ giáo viên. Đôi khi người giáo viên tham gia công tác đào tạo, bồi dưỡng không nhất thiết vì công việc đòi hỏi ở họ một trình độ, kỹ năng nào đó hay là những cơ hội để thăng tiến, mà có khi họ chỉ cảm nhận việc đào tạo và phát triển cá nhân mang giá trị xã hội.

Trong một xã hội tri thức, người giáo viên có trình độ chuyên môn cao, kỹ năng xử lý công việc tốt thường được mọi người ngưỡng mộ và tôn trọng, chính sự cảm nhận này tạo ra cho người giáo viên một nhu cầu chính đáng, đó là nhu cầu được tôn trọng và thừa nhận.

Bên cạnh đó, nhu cầu, thị hiếu, sở thích của mỗi cá nhân cũng khác đi qua các thời kỳ, điều này cũng có những tác động không nhỏ đến công tác phát triển đội ngũ giáo viên. Vì thế, nhà trường cần phải nắm bắt được những thay đổi này để làm cho người giáo viên luôn cảm thấy thỏa mãn, hài lòng và gắn bó với nhà trường, điều này sẽ giúp người giáo viên làm việc hăng say và cống hiến hết mình cho nhà trường.

4.2. Những yếu tố thuộc về nội bộ nhà trường

Môi trường bên trong nhà trường ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên, bao gồm:

Sứ mệnh của Nhà trường

Sứ mệnh là một nhiệm vụ then chốt về cách thức mà nhà trường nhìn nhận về các đòi hỏi của các bên hữu quan, sứ mệnh cũng được coi là một cơ sở để đáp ứng cho viễn cảnh trong tương lai của nhà trường, bản tuyên bố sứ mệnh tập trung vào sự thay đổi mong muốn của nhà trường, sứ mệnh là tiêu điểm và là hiệu lệnh nhằm giải phóng tiềm năng của nhà trường, song nó vẫn là những gì có khả năng đạt được trong một khoảng thời gian nhất định 

Chiến lược của nhà trường

Mỗi Nhà trường đều có chiến lược phát triển riêng của mình, những chiến lược này được đưa ra có thể mang tính dài hạn hoặc ngắn hạn, đó là các chiến lược phát triển, chiến lược cạnh tranh, chiến lược đào tạo và phát triển đội ngũ giáo viên…Tùy thuộc vào điều kiện nhà trường và trong từng hoàn cảnh cụ thể, mỗi nhà trường khác nhau sẽ đưa ra những chiến lược phát triển khác nhau của riêng mình nhằm mục đích đảm bảo hướng đi và sự phát triển của nhà trường trong tương lai. Tương tự, những chính sách thu hút đội ngũ giáo viên cũng được xác định cụ thể cho từng thời kì nhằm đảm bảo cho nhà trường luôn có đủ số lượng và chất lượng nguồn nhân lực với cơ cấu phù hợp để thực hiện các công việc, mục tiêu, nhiệm vụ của nhà trường.

Sứ mệnh và chiến lược của nhà trường sẽ đề ra các yêu cầu đối với đội ngũ giáo viên như các kỹ năng cần thiết, thái độ làm việc của giáo viên, các yếu tố thuộc về văn hóa của nhà trường …và yêu cầu đội ngũ giáo viên phải đáp ứng được những yêu cầu trên. Khi sự phát triển của đội ngũ giáo viên đi theo đúng định hướng của nhà trường sẽ giúp nhà trường phát triển ngày càng tốt hơn và thúc đẩy Ban Giám hiệu hoạch định ra những chiến lược mới nhằm theo đuổi các mục tiêu có tính thách thức cao hơn.

Như vậy, mỗi loại chiến lược thường đòi hỏi những nguồn lực tương thích với nó, vì nếu không có những kết hợp này nhà trường không thể đạt được mục tiêu của mình, do đó các chính sách, chiến lược phát triển đội ngũ giáo viên phải luôn gắn với chiến lược phát triển chung của nhà trường.

Môi trường làm việc

Một nhà trường không thể phát triển bền vững nếu không xây dựng được một môi trường làm việc với những nét đặc thù và tiến bộ, khi được làm việc trong một môi trường chuyên nghiệp và thân thiện, bản thân người giáo viên sẽ cảm nhận đây là cơ hội tốt để khẳng định và phát triển tối đa năng lực làm việc của bản thân.

Môi trường làm việc là yếu tố quan trọng để nhà trường có điều kiện thuận lợi hơn trong việc thu hút đội ngũ giáo viên, đặc biệt là đội ngũ giáo viên giỏi, có kinh nghiệm, để tạo lập được môi trường làm việc thực sự thân thiện, gắn bó, có tính chuyên nghiệp và duy trì sự bền vững thì việc xây dựng và phát triển văn hóa trong nhà trường là vấn đề hết sức cần thiết

Ngân sách cho việc phát triển đội ngũ giáo viên

Ngân sách là một trong những yếu tố cơ bản nhất cho sự tồn tại và phát triển của nhà trường, đây là nhân tố quyết định vấn đề thu hút và giữ chân nhân tài, đồng thời đây cũng là điều kiện tiên quyết để đảm bảo cho việc thực thi các chế độ đãi ngộ, đào tạo nhằm phát triển đội ngũ giáo viên cho nhà trường. Do đó, phát triển đội ngũ giáo viên cần phải được xem xét, cân đối phù hợp với nguồn ngân sách của nhà trường.

4.3. Các yếu tố thuộc về bên ngoài

Môi trường bên ngoài nhà trường bao gồm các yếu tố khách quan tạo ra các cơ hội và thách thức đối với nhà trường trong quá trình hoạch định phát triển đội ngũ giáo viên.

Môi trường kinh tế

Môi trường kinh tế bao gồm các yếu tố như tốc độ tăng trưởng kinh tế, suy thoái, lạm phát, thu nhập, mức sống, tốc độ đầu tư….có ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu đời sống hàng ngày của đội ngũ giáo viên và chính sách của nhà trường đối với đội ngũ giáo viên. Điều này sẽ tạo cơ hội hoặc áp lực cho công tác phát triển đội ngũ giáo viên của nhà trường.

Pháp luật, chính sách của Nhà nước

Đối với công tác phát triển đội ngũ giáo viên, pháp luật của Nhà nước mà tiêu biểu là Luật lao động điều tiết tổng quát các vấn đề liên quan đến trách nhiệm và quyền lợi của người giáo viên và người sử dụng nhằm tránh các hành vi tùy tiện liên quan đến vấn đề tuyển dụng, hợp đồng lao động, thôi việc, sa thải và các chế độ theo quy định…

Chính sách Nhà nước về lĩnh vực phát triển đội ngũ giáo viên là những chính sách hội nhập kinh tế, chính sách tiền lương, các quy định chế độ đãi ngộ…Những chính sách này có tác động làm thay đổi tư duy và cách thức, lề lối làm việc của đội ngũ giáo viên. Ngoài ra, nó còn ảnh hưởng đến chiến lược thu hút đội ngũ giáo viên, cơ chế và chính sách trả lương của nhà trường.

Chính vì vậy, phát triển đội ngũ giáo viên trong nhà trường cần gắn liền với pháp luật lao động và các cơ chế chính sách của Nhà nước.

Các yếu tố văn hoá, xã hội

Các yếu tố này có tác động lớn đến tâm lý, hành vi, phong cách, lối sống và sự thay đổi trong cách nhìn nhận về các giá trị của người giáo viên. Và như vậy, nó ảnh hưởng đến cách tư duy và các chính sách phát triển đội ngũ giáo viên nhằm phát huy cao độ những yếu tố tích cực, đồng thời khắc phục những mặt tiêu cực trong tác phong lao động của đội ngũ giáo viên trong nhà trường. 

Khoa học công nghệ

Gắn liền với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ là thách thức về việc đảm bảo sự nắm bắt kịp thời của đội ngũ giáo viên trong nhà trường nhằm đảm bảo tiến trình thực hiện công việc. Khi có sự thay đổi về công nghệ, một số công việc hiện tại hoặc một số kỹ năng sẽ không còn phù hợp làm phát sinh nhu cầu đào tạo lại, bố trí, sắp xếp nhân lực phù hợp với tình hình mới.

Vì vậy phát triển đội ngũ giáo viên trong Nhà trường cần phải có kế hoạch và chiến lược cụ thể phù hợp với sự phát triển của công nghệ thông tin và những dự kiến thay đổi công nghệ trong tương lai của nhà trường.

Yêu cầu đặt ra với các nhà trường

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và phát triển kinh tế thị trường của nước ta trong giai đoạn hiện nay, nguồn nhân lực là một trong những nhân tố đóng vai trò quyết định đến sự phát triển Kinh tế – Xã hội của mỗi quốc gia, muốn có nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động, cần phải tăng cường đầu tư nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo nói chung và đào tạo nghề nói riêng. Đội ngũ giáo viên là nhân tố quan trọng quyết định đến chất lượng nguồn nhân lực được đào tạo trong các nhà trường. Vì vậy công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ không thể thiếu trong các nhà trường.